بیمه مسئولیت مدنی عمومی

در تمامی بیمه نامه های مسئولیت ، مدعی خسارت اشخاص ثالث یا همان دیگران می باشند . در انوع قبلی بیمه نامه های مسئولیت که توضیح آنها در بخشهای قبل داده شد، مدعیان خسارت به گونه ای با بیمه گزار مرتبط بودند. ثلاًم در بیمه نامه مسئولیت کارفرما ، مدعی از کارکنان وی می باشد و بین آنها رابطه کارفرما کارگری (کارکنی) وجود دارد. در بیمه نامه مسئولیت حرفه ای مدعی خسارت را می توان به نوعی مشتری خدمات بیمه گزار دانست و در بیمه نامه مسئولیت تولید کنندگان کالا، مدعی خسارت مشتری کالاهای بیمه گزار می باشد. اما در بیمه نامه مسئولیت مدنی عمومی مدعی خسارت هیچگونه ارتباطی با فعالیت مورد بیمه که مسئولیت ناشی از آن تحت پوشش بیمه قرار گرفته باشد، ندارد و اگر چه در تمامی بیمه نامه های مسئولیت خسارت وارد به اشخاص ثالث تحت پوشش قرار می گیرد ولی در بیمه های مسئولیت هرگاه سخن از اشخاص ثالث به میان می آید منظور اشخاصی است

که ارتباطی با فعالیت مورد بیمه ندارند. به سخن دیگر کارکنان، خدمات گیرندگان و مشتریان را می توان اشخاص ثالث خاص و سایرن را می توان اشخاص ثالث عام(عموم مردم) دانست. با این توضیح می توان نام مسئولیت عمومی را توجیه نمود.

تعریف بیمه مسئولیت مدنی عمومی

بیمه مسئولیت عمومی قراردادی است که به موجب آن بیمه گر تعهد می نماید که در ازای دریافت حق بیمه ، چنانچه در اثر انجام فعالیت مورد بیمه خسارات جانی یا مالی به اشخاص ثالث(غیر مرتبط با فعالیت مورد بیمه) وارد آید و بر اساس قانون بیمه گزار مسئول جبران آن شناخته شود، خسارت مربوطه را حداکثر تا سقف تعهدات بیمه نامه جبران نماید.

بیمه مسئولیت عمومی در عمل

نکته قابل توجه اینکه در تعریف بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان ، مسئولیت مدنی تولید کنندگان کالاو مسئولیت حرفه ای،ما گستره تحت پوشش بیمه نامه را مشخص می کنیم مثلاً می گوییم “خسارات وارد به کارکنان” و یا خسارات وارد به اشخاص مرتبط با حرفه بیمه گزار” اما در بیمه مسئولیت مدنی عمومی ،معمولاً گستره ای را که تحت پوشش این بیمه نامه نمی باشد متمایز نموده و سایر بخشها را بعنوان گستره تحت پوشش عنوان می نماییم. مانند اینکه گفته می شود” خسارات جانی و مالی وارد به اشخاص ثالث(غیر از کارکنان و غیر از افراد مرتبط با حرفه یا فعالیت وی)”.یعنی آن بخشهایی که به موجب بیمه نامه های موجود دیگر قابل پوشش می باشد در این بیمه نامه پوشش ندارد. بعنوان مثال یک پزشک نمی تواند خسارت جانی وارد به بیمارش را که ناشی از خطای حرفه ای وی می باشد ، در بیمه نامه مسئولیت مدنی عمومی پوشش دهد زیرا این نوع مسئولیت را بیمه نامه مسئولیت مدنی حرفه ای پوشش می دهد و به همان دلیل نمی تواند مسئولیت های غیر حرفه ای خود(مانند آسیب زدن به دیوار همسایه به علت ترکیدگی لوله آب خانه اش) را در بیمه نامه مسئولیت حرفه ای پزشکان پوشش دهد بلکه برای این مورد باید بیمه نامه مسئولیت عمومی تهیه نماید.

بیمه مسئولیت عمومی از نظر تنوع

بیمه مسئولیت عمومی از نظر تنوع بیشترین موارد بیمه مسئولیت را شامل می شود . علیرغم مطالب گفته شده در بالا که نشان می دهد بیمه مسئولیت مدنی عمومی گستره بسیار وسیعی از مسئولیت اشخاص را پوشش می دهد ولی این بیمه نامه هنوز به آنصورت گسترش نیافته که هر کس برای مسئولیتهای زندگی روزمره خود نیز اقدام به خرید آن نماید. بعنوان مثال فردی را تصور کنید که در حال هرس کردن درختی است که در باغچه جلوی خانه اش می باشد و سهواً خسارتی را به عابری که در حال گذر از آنجا می باشد وارد می نماید. این فرد مطابق ماده یک قانون مسئولیت مدنی ، مصوب ۱۳۳۹ که می گوید”هر کس …. در نتیجه بی احتیاطی به جان یا سلامتی یا مال…….دیگری …….. لطمه ای وارد نماید که موجب ضرر مادی یا معنوی دیگری شود، مسئول جبران خسارت ناشی از عمل خود می باشد” باید خسارت زیان دیده را جبران نماید.

همانطور که گفتیم مسئولیت یعنی هر کس باید پاسخگوی اعمال خود در قبال دیگران باشد و ماده یک قانون مسئولیت مدنی نیز این امر را به روشنی مشخص نموده است. از طرفی عمل فرد مذکور نیز غیر عمد بوده و از آنجا که جزء مسئولیتهای مدنی است و نه کیفری پس قابل بیمه شدن نیز می باشد. با توجه به مطالب پیش گفته روشن است که فقط بیمه نامه مسئولیت مدنی عمومی می تواند مسئولیت وی را تحت پوشش قرار دهد . ولی آیا کسی تا کنون نسبت به خرید بیمه نامه مسئولیت مدنی برای موارد مشابه اقدامی نموده است؟ و اگر اقدامی صورت گرفته آیا بیمه گری حاضر به ارائه چنین بیمه نامه ای شده است ؟

شاید پاسخ پرسش فوق منفی باشد. دلایل زیر می تواند برخی از علل عدم ارائه چنین بیمه نامه هایی باشد:

• عدم امکان ارزیابی ریسک.
• پرشمار بودن خطرات مورد بیمه.
• محدوده وسیع فعالیت هر فرد.

به همین خاطر بیمه گران در هنگام دریافت درخواست صدور بیمه نامه های مسئولیت عمومی از بیمه گزار بالقوه می خواهند که نوع فعالیت خود را مشخص نماید تا در ارزیابی ریسک و تعیین حق بیمه از آن استفاده نمایند.

اقسام بیمه های مسئولیت مدنی عمومی

علیرغم مطالب فوق بیمه نامه مسئولیت مدنی عمومی یکی از پرفروش ترین بیمه نامه های مسئولیت به شمار می رود. برخی از انواع بیمه نامه های مسئولیت عمومی موجود در بازار عبارتند از:

1. بیمه مسئولیت مدنی دارندگان/رانندگان خودرو در مقابل اشخاص ثالث.

این همان بیمه نامه ای است که در جامعه به غلط به بیمه نامه شخص ثالث معروف شده است. با توجه به اینکه صدور این بیمه نامه به مدیریت بیمه های خودرو واگذار شده است از بحث این جزوه خارج می باشد.

2. بیمه مسئولیت مدنی عمومی ناشی از اجرای عملیات ساختمانی.(ابنیه در قبال ثالث).

درگام نخست لازم است بدانیم منظور از ثالث چه کسی است؟ در یک پروژه ساختمانی افراد عبوری و همسایگان، بازدید کنندگان و کلیه افرادی که هیچگونه ارتباط کاری با بیمه گذار ندارند به عنوان اشخاص ثالث تلقی شده و اموال همسایگان و تأسیسات زیرزمینی و غیره به عنوان اموال اشخاص ثالث محسوب می شوند و ممکن است در صورت بروز حادثه خسارت های زیادی به اموال اشخاص وارد گردد که حتی موجب توقف پروژه کارفرما شود که ضروری است بیمه گذار جهت پوشش این نوع بیمه نامه اقدام لازم را به عمل آورد .

اهم خسارتهائی که معمولاً به اشخاص ثالث وارد میشود به شرح زیر است:

• ریزش ساختمانهای مجاور در اثر گودبرداری
• نشست و ترک خوردگی ساختمانهای مجاور در اثر تخریب و گودبرداری ساختمان در حال احداث
• خسارتهای مالی وارد به اثاثیه و تأسیسات ساختمانهای مجاور در اثر ریزش
• خسارتهای وارد به خیابان و پیادهرو و اموال عمومی از جمله فضای سبز
• خسارتهای وارد به تأسیسات تحتالارضی شامل خطوط انتقال آب، گاز و تلفن
• خسارتهای وارد به خودروهای عبوری و یا پارک شده در محیط اطراف پروژه در اثر پرتاب مصالح ساختمانی
• خسارتهای جانی شامل فوت و نقص عضو و هزینههای پزشکی همسایگان و عابرین
• خسارتهای جانی وارد به افراد ثالث که وارد محوطه ساختمان مورد بیمه میگردند
• خسارتهای ناشی از دپو مصالح در خیابان و پیاده رو

استثنائات بیمه نامه

• خسارتهای وارده به بیمه گذار، شرکاء، مجریان، ناظرین، مشاورین و کارکنان بیمه گذار، همسر، پدر و مادر،
• اولاد مستثنی میباشد.
• خسارتهایی که منشأ آن خارج از اختیار بیمه گذار باشد مانند زلزله، رانش زمین، زمین لرزه و . . . علیرغم این موضوع در صورتیکه عمل بیمه گذار عامل تشدید و ایجادکننده خطر باشد و در این ارتباط مسئول شناخته شود بیمه گر خسارتهای وارده را به میزان عاملیت بیمه گذار در تشدید خطر جبران خواهد کرد.
• ترکهای سطحی ایجاد شده در ساختمانهای مجاور در صورتیکه به استحکام ساختمانهای مجاور لطمهای وارد نشده باشد و یا ترک های ایجاد شده که در سطح نازک کاری بوده و به قسمت های آجرکاری و یا اعضای اصلی سازه مانند تیرها و ستون ها نفوذ نکرده باشد.
• خسارت های وارده به دیوار مشترک پروژه و املاک مجاور

کارشناسی بازدید اولیه

یکی از رشته هایی که قبل از صدور نیاز به بازدید اولیه دارد همین نوع بیمه نامه است و بیمه گر جهت ارزیابی ریسک باید ابتدا محل فعالیت و نوع کار و مراحل مختلف را بازدید و ارزیابی نماید . به سه علت بازدید اولیه صورت می گیرد :

1. اولاً کارشناس بیمه گر با بازدید اولیه ریسک را که عواملی چون عمق گودبرداری ، وضعیت ساختمانهای مجاور ، وضعیت پروژه ، جنس خاک ، نوع خاکبرداری ، نوع سازه و … می باشد که از طریق بازدید ریسک آن برآورد می گردد. زیرا این عوامل، عواملی نیست که تنها با بررسی پرسشنامه قابل ارزیابی باشد .
2. ثانیا کارشناس بیمه گر از اموال اشخاص ثالث پروژه بازدید می نماید تا مطمئن شود وضعیت این اماکن چگونه است و آیا تا قبل از صدور بیمه نامه خسارتی به اموال اشخاص ثالث وارد گردیده است یا خیر ؟
3. ثالثا کارشناس راهکارهای لازم را جهت جلوگیری از بروز خسارت اعلام می نماید و در بیمه نامه ذکر می شود تا بیمه گذار با رعایت این نکات از بروز خسارات احتمالی جلوگیری نماید. بطور مثال به بیمه گذار توصیه می گردد که حاشیه اطمینان(سپر خاکی) در هر ضلع به چه میزان باید رعایت گردد. باید در چه زمانی از توری و فنس جهت جلوگیری از پرتاب مصالح به محیط اطراف استفاده نماید و … بدیهی است اگر این نکات رعایت نشود در زمان بروز خسارت بیمه گر می تواند خسارت را پرداخت ننماید یا درصدی را به دلیل تشدید خطر توسط بیمه گذار از خسارت کسر نماید .

وظیفه بیمه گذاران نیز در این نوع بیمه نامه این است که خود و همسایگان خود را ملزم به رعایت نکات ایمنی اعلام شده توسط کارشناس بیمه بنمایند وشرایط بازدید را برای وی مهیا سازند تاموجب تسریع درکار شود. بدیهی است ذکر دقیق آدرس محل فعالیت به همراه کروکی کامل،تلفن تماس، ارائه تصویر جواز ساختمانی دردقت وتسریع نرخ دهی موثر است .